Voordat je in de studio met een model aan de slag gaat moet je eerst eens goed nadenken wat je wilt. Je wilt modelfoto's. Ja, zo kan het ook. Maar wat wil je dan?
Denk eens goed na over wat je dan precies wilt gaan doen. Je kan in de studio met modellen ook alle kanten uit. Maar het begint met wat jij in je hoofd hebt zitten. Een model vinden voor in de studio terwijl je niet weet wat je daar wilt gaan doen is eigenlijk al bij voorbaat gedoemd te mislukken als je nog niet zoveel ervaring hebt.
Je moet dus, als je straks op zoek gaat naar een model, met een beetje een concreet plan komen. Je moet er dus vooraf echt over nagedacht hebben.
Schrijf dus voor jezelf eens uit wat je zou willen. Dit kan een hele lange lijst zijn en daar kunnen de meest diverse dingen opstaan. Misschien staan er wel dingen op die voorlopig nog niet haalbaar zijn maar dat maakt nu even niet zoveel uit.
Kijk om je heen naar foto's die je aanspreken en kijk wat je dan juist aanspreekt in die foto's. Dat kan verschillen van foto's in een bushokje tot aan foto's op een kalender. Ook het internet is een goede bron om te ontdekken welke foto's jij mooi vind en wat je uiteindelijk zelf zou willen.
Persoonlijk hang ik qua fotografie een beetje in het verleden. Ik laat me inspireren door de 17e-eeuwse schilderkunst. Ik zoek daar dingen over op op het internet, ik lees boeken maar ik ga ook zeker naar musea door half europa. Ik vind het mooi om te zien maar ik haal er zeker ook interessante dingen uit die ik later weer terug probeer te brengen in mijn foto's.
Wanneer je een beetje een idee hebt kunnen ontwikkelen dan moet je het om gaan zetten naar een concept. Je kunt wel denken dat je een model in een mooie jurk voor een witte achtergrond wilt fotograferen maar je moet dan concreter worden en eens uitschrijven wat je nodig hebt.
Langzaam aan kun je dan een lijstje gaan maken met wat er geregeld moet worden. Om bij die witte achtergrond te blijven; je hebt die achtergrond nodig, een systeem om hem aan op te hangen, de ruimte om dat systeem kwijt te kunnen, de flitsers om hem uit te lichten. En dan heb ik het over de witte achtergrond.
Want je wil daar een model voor hebben. Met een mooie jurk. Ook die moet je met flitsers uitlichten. Maar daarnaast; wat voor mooie jurk?
Ga je die jurk zelf regelen? Moeten daar nog andere accessoires zoals schoenen of sierraden bij? Wie regelt dat?
Allemaal vragen waar je van tevoren een keer over na moet denken. Op die manier kun je een beetje een plaatje in je hoofd vormen en kun je een idee omzetten naar een concreet concept. Misschien besef je dat je maar één flitser voor op je camera hebt en dan word een witte achtergrond fotograferen in de studio wat lastig. En het kan goed zijn dat je tot de slotsom komt dat dit nog niet haalbaar is en dat je beter eerst een ander idee kunt uitwerken.
De foto hierboven is een voorbeeld. Van idee naar resultaat. Ik schrijf soms, zeker in het begin, alles redelijk uitgebreid uit. Op die manier weet ik wat ik nog moet regelen. Ik weet wat ik ga doen zeg maar en kan de dag in de studio zelf gewoon concreet invullen. Het document links bevat ook een zogenaamd moodboard. Dit is een verzameling van dingen die je inspireren voor je idee. Dit kunnen andere foto's zijn (in mijn geval dus schilderijen) maar ook kleuren of woorden kunnen in een moodboard. Het gaat erover dat je een visuele voorstelling van je idee/concept hebt.
Daarnaast heb ik in dat document ook al een keer nagedacht over mijn lichtopstellingen. En uitgewerkt in een schema zodat ik het kan vergeten (ik kan immers terugkijken). En ook een lijstje met dingen die ik nodig heb en die ik nog moet regelen. Dit document veranderd gaandeweg. Als iets is geregeld, dan zet ik dat erbij. Ik ben namelijk iemand die niet heel veel tijd voor in de studio heeft en dus lang vooraf aan het plannen is. Ik moet soms ook heel veel regelen en dan houd ik het graag overzichtelijk.
Ik stuur dit ook naar de visagiste en het model zodat ze prima weten wat de bedoeling is en dat ze ook alle gegevens hebben.
Als je je idee een beetje op een rijtje hebt is het tijd voor de volgende stap; op zoek naar een geschikt model.
Dit is misschien één van de moeilijkste stappen. Ervaren modellen zullen wat terughoudender zijn voor fotografen zonder ervaring. Vergelijk het eens met het onderhoud van je auto. Je zal dat ook niet laten doen door iemand die zegt: "Ik wil een onderhoudsbeurt doen aan een auto want ik heb een hamer en twee rechter handen." Om te beginnen gebruik je een hamer misschien wel bij het onderhoud van een auto maar je hebt die waarschijnlijk niet zoveel nodig. Je snapt waarschijnlijk wel wat ik bedoel.
Als je je zoektocht gaat beginnen dan zullen de modellen met meer ervaring waarschijnlijk eerst willen zien wat je al gedaan hebt en dus willen weten wat ze kunnen verwachten. Maar als je net begint heb je nog helemaal niets om te laten zien.
Makkelijker is dan om de hulp van vrienden en kennissen in te roepen. Ga gewoon met iemand aan de slag die je kent. Diegene weet dan ook wie je bent, wat je doet en dat je nog 0 ervaring hebt. Die accepteert dat waarschijnlijk ook.
Het geeft je ook de gelegenheid om te ontdekken hoe het er in een studio aan toe gaat. Daarover straks meer trouwens.
Begin met een bekende ook niet meteen te ambitieus. Eenvoudiger is het om gewoon leuke foto's te maken zonder dat je een heel concept uit wilt werken. Ook hier is wel wat ervaring voor nodig namelijk. Wanneer ik in de studio bezig ben dan denk ik maar kort na over mijn instellingen en mijn licht. Die instellingen zijn inmiddels wel gesneden koek en dat licht daar heb ik a) vooraf over nagedacht en b) inmiddels wel voldoende ervaring om snel te zien wat wel en wat niet werkt. Ik kan me dus het grootste gedeelte van de shoot focussen op het model en dat hoort ook zo.
Maar als de ervaring nog ontbreekt dan is het makkelijker om wat ervaring op te doen met een model wat enigszins wat vergevingsgezinder is. Wat accepteert dat je nog even tien minuten staat te klooien om je licht in te stellen. Dat werkt met vrienden en familie wat makkelijker dan met een topmodel.
Wanneer je een klein beetje ervaring hebt, dan kun je al snel verder. Je kunt dan op zoek naar modellen die wel bij je concepten aan gaan sluiten en het is tijd om op zoek te gaan naar die modellen.
Vroeger, heel vroeger, kon je bij de supermarkt nog een oproep plaatsen op het prikbord of in de krant een advertentie plaatsen. Maar we zijn inmiddels wat verder en we hebben internet. Dat werkt vele malen makkelijker, sneller en je bereikt meer mensen.
Er zijn websites waar modellen en fotografen elkaar virtueel kunnen ontmoeten. Daar kun je als fotograaf trouwens ook een hoop leren. En er zijn groepen op social media als Facebook. Ik noem bewust geen namen. Google is daarin je vriend.
Wanneer je een oproep gaat plaatsen vermeld goed wat je wilt gaan doen en wat voor model je zoekt. Ik geef gewoon een voorbeeld van een oproep die ik op Facebook zet bijvoorbeeld:
Hiernaast dus een voorbeeld.
Daarin dus een paar zaken heel concreet. Dingen als haarkleur, maat, leeftijd en de afwezigheid van tatoos en piercings zijn dingen die belangrijk zijn voor mijn concept. Ik ben daar dus ook duidelijk in. Als de dingen niet zo belangrijk zijn, vermeld ze dan niet. Als een haarkleur ook geverfd mag zijn, dan hoef je het niet over haar te hebben. Ben concreet en duidelijk, niemand zit te wachten op een vaag verhaal.
Ik spreek in mijn oproep ook over TFP. Dit is een term uit de oude analoge fotografie. Het betekent Time for Print. Het model investeert haar tijd en krijgt vervolgens een aantal afdrukken. Met een gesloten beurs dus. Niet dat het dan gratis is; je steekt er immers wel tijd in. Maar iedereen steekt er tijd in en dat is dan ieders deel aan de shoot.
Misschien dat je in het begin wat moeite hebt om goede modellen op deze basis te vinden. Je hebt immers nog niet zoveel ervaring. Ben dan ook niet bang om in het begin misschien een ervaren model te betalen.
Vervolgens stromen de reacties binnen. Of niet. Die pech kun je ook hebben. Blijf wel volhouden. Plaats je een oproep op Facebook? Doe dat niet alleen op je eigen tijdlijn maar ook in verschillende groepen. Probeer het wel overzichtelijk te houden voor jezelf.
Van de reacties ga je kijken wat aansluit bij je concept. Wat niet aansluit moet je gewoon netjes bedanken (niet vergeten!! Het is niet netjes om niets te laten weten) en degene die wel aansluiten zet je even apart als het ware. Zorg dat alles goed duidelijk is bij de modellen. Niet iedereen leest de tekst even goed namelijk.
Wanneer je uiteindelijk een model hebt gekozen kun je door naar de afspraak in de studio
Je hebt nu al twee grote stappen gemaakt; je hebt een idee en je hebt een model. Nu moet het allemaal nog gecombineerd worden tot een mooie foto.
Wanneer het model arriveert; duik niet meteen de studio in. Je kent elkaar alleen via internet bijvoorbeeld en hebt elkaar nog nooit in het echt ontmoet. Drink samen even een kopje thee of zo (hint; zorg voor wat eten en drinken in de studio, modellen leven niet van lucht. Vraag vooraf ook wat ze willen hebben. Niet iedereen drinkt koffie of cola). Maak een babbeltje met elkaar over koetjes en kalfjes. Hoe ging de reis? Wat doe je in het dagelijks leven? Poseer je al lang? Het breekt een beetje het ijs.
Het fotograferen van modellen is namelijk een wisselwerking. Een model wat zich op zijn/haar gemak voelt zal makkelijker poseren.
Een stapje in dat proces is ook de visagie. Buiten het feit dat visagie het voor jou ook makkelijk maakt is het ook een stukje psychisch voor het model. Meer daarover in het stuk visagie bij modelfotografie.
Als je vooraf afspraken hebt gemaakt; nu is ook de tijd om die nog even extra te benadrukken. Wanneer je bijvoorbeeld af hebt gesproken om foto's alleen voor een website te gebruiken en niet zomaar op social media te zetten. Er zijn fotografen en modellen die dat soort zaken niet geheel onverstandig in een overeenkomst vastleggen.
Wanneer je een overeenkomst wilt laten tekenen dan moet je die ook duidelijk opzetten. Stel daarin bijvoorbeeld vast wat je fotografeert (gekleed, badkleding, lingerie, naakt) en ook hoe de foto's geleverd gaan worden. Hier vind je een voorbeeld van een model-overeenkomst zoals ik die soms gebruik.
Wanneer je werkt met een contract; teken het vooraf. Dit voorkomt achteraf natuurlijk ook weer problemen als één van de partijen er toch anders over denkt.
Op een gegeven moment word het toch tijd om de studio in te duiken en daadwerkelijk wat te gaan doen. Anders kun je beter samen op het terras gaan zitten. Natuurlijk heb je je idee nog een keer snel doorsproken en weet iedereen wat ie moet doen. Snel controleer je nog een keer de laatste dingen. Het is lullig als je er aan het eind pas achter komt dat niet al je flitsers aanstonden of dat je de hele tijd een statief in de weg had staan. Voorkomen is beter dan genezen. Op de foto hiernaast past de visagiste nog iets aan bij de broek van het model, voor mij een mooie tijd om even een foto te maken waarop ik kan zien of alles goed is.
Maar dan?
Je moet niet meteen als een gek tekeer gaan. Heb je net eerst nog even samen rustig zitten praten en dan ga je in de studio meteen helemaal los. Dat slaat als een tang op een varken. Begin gewoon rustig met fotograferen. Je moet allebei (jij als fotograaf maar ook het model) allebei een beetje loskomen. De mooiste pose is namelijk nooit de eerste. Het model weet waarschijnlijk wel wat jij wilt maar niet wat je nu concreet van hem/haar verwacht. Daar moet je mee bezig zijn. Stuur dus goed aan. Dit is misschien in het begin wat ongemakkelijk. Als je normaal gesproken heel de zaterdag door de natuur loopt te struinen en opeens een model aan moet sturen, dan zijn dat twee verschillende dingen. Maar zorg gewoon dat je het doet. Niets is erger voor een model dan niets te horen krijgen van de fotograaf.
Want dat is wel belangrijk; bezig zijn met je model. Je camera is gereedschap waar je het mee vastlegt maar de poses van je model zijn datgene wat er op de foto gaat. Als het model tussen de foto's door iedere keer van pose wisselt, blijf dan niet stil. Het model is bezig met poseren (wat ook een vak is) en is op een gegeven moment ook zonder ideeën. Laat merken dat je dingen goed vind gaan. Als een handje net niet hoog genoeg is zeg gewoon: "blijf zo staan maar til je hand nog iets verder op." en maak een nieuwe foto. Blijf door je zoeker kijken maar blijf ook doorpraten met het model. Laat merken wat je goed vind. Maar blijf wel een positief gevoel afgeven. Wanneer een model een pose aanneemt die jij niet goed vind, stop niet. Maak gewoon die foto en stuur naar poses die je wel goed vind.
Overigens, als beiden nog niet zoveel ervaring hebben, kan het heel goed zijn om vooraf ook voorbeeldposes te bekijken.
Doe dingen ook meerdere keren. Als het gaat om bijvoorbeeld iets vastpakken of een hand door het haar; doe dat meerdere keren. uiteindelijk kun je dan de beste uitkiezen en misschien zie je halverwege wel dingen die je net iets anders wilt zien.
Ben ook geen uren achter een stuk bezig. Je moet toch geconcentreerd bezig blijven en dat is lastig. Neem bij tijd en wijlen even goed pauze om bijvoorbeeld wat te drinken of om even van het toilet gebruik te maken. Maar las ook mini-pauzes in. Om bijvoorbeeld foto's te laten zien. Het model kan dan zien hoe hij/zij het doet. Misschien kom je samen wel tot de conclusie dat er dingen anders kunnen/moeten. Modelfotografie is immers samen fotograferen. Je kunt foto's vanaf de camera laten zien maar ik vind het altijd prettig om even achter een computer te kruipen. Kijkt de foto's toch een stuk groter en ik kan makkelijker aanwijzen wat ik mooi vind.
Overigens; soms komt er vanuit het model de vraag of hij/zij iemand mee mag nemen. Dit hoeft natuurlijk geen probleem te zijn. Maar het kan wel.
Wanneer zou een model daar om kunnen vragen? Denk bijvoorbeeld aan het fotograferen van minderjarigen. Het kan zijn dat één van de ouders dan graag mee wil komen (ik stel zelf een ouder of voogd bij minderjarigen ook verplicht; een ouder of wetteliujk voogd en geen oudere broer of zus)
Maar ook wanneer het model bijvoorbeeld wel meerderjarig is maar een slechte ervaring heeft gehad dan kan het zijn dat ze graag iemand meeneemt.
In zo'n geval kun je best coulant zijn en ja zeggen maar maak wel meteen duidelijk dat het bezoek wat meekomt bezoek is en niet bij moet/mag dragen aan de shoot. Natuurlijk kun je naderhand nog wel even samen van ze een foto maken als ze dat vragen maar je moet wel vooraf duidelijk maken dat jij als fotograaf de regie in handen houdt en dat jij niet zit te wachten op iemand die van achteren allerlei aanwijzingen aan het geven is. Jij bent de fotograaf en het is jouw studio. Maak dat ook vooraf duidelijk (niet in de studio maar echt voordat de dag daar is).
D'r zijn fotografen die bezoek nooit een probleem vinden en daar een aparte ruimte voor hebben. Kunnen ze op een scherm via een webcam bijvoorbeeld alles volgen. Dan zien ze wel hoe het er aan toe gaat maar zijn ze verder helemaal niet bij de shoot betrokken.
Op een gegeven moment ben je klaar. Je kunt niet tot in de eeuwigheid door blijven gaan. Je kunt nu verschillende dingen doen, afhankelijk van wat je met het model hebt afgesproken. Ik kijk meestal samen door alle foto's heen en samen selecteren we de mooiste er uit. Dat kunnen soms ook foto's zijn die het model wel mooi vind en jij niet. Accepteer dat. Uiteindelijk kom je op een bepaalde selectie uit. Laat, als ze nog aanwezig is, ook de visagiste mee kijken en mee selecteren. Het is voor de visagiste ook prettig om foto's te ontvangen namelijk. En wel foto's waar zij als visagiste iets aan heeft.
Maar vervolgens moet jij achter de computer ook nog aan de slag met de foto's. Neem daar wel goed de tijd voor (da's vaak langer dan dat je in de studio hebt gezeten) maar laat een model geen maanden wachten. Afhankelijk van hoe druk je het hebt vind ik twee weken toch wel het maximum.
Spreek vooraf ook goed af hoe je het doet; stuur je de bewerkte foto's eerst door naar het model voor een laatste controle of mag je ze zelf ook meteen op internet zetten? Stuur ook grote formaten naar het model en niet alleen kleine postzegels. Maak ook afspraken over een eventueel watermerk. Persoonlijk vind ik een watermerk niet kunnen; ook het logo van het model moet er dan eigenlijk op, dat van de visagiste, in mijn geval ook van de studio die ik gebruik en al het andere wat erbij kwam kijken. Dan valt mijn model een beetje weg dus ik doe niet aan watermerken.
Maar ik spreek wel af dat iedereen vermeld moet worden (fotograaf, model en visagist).
Werken met modellen blijft mensenwerk. Dat is misschien het allerbelangrijkste. Ben vooraf in praktisch alles duidelijk over wat je wilt, wat je kunt en wat een model kan verwachten.
Vraag ook om duidelijkheid. Als je een ervaren model zoekt; vraag om die ervaring. Ook modellen zijn soms niet altijd even betrouwbaar. Ervaringen van andere fotografen of een serieuze portfolio laten zien of het model zelf ook serieus bezig is. Het is vervelend om van alles te regelen en het model komt niet opdagen.
Het fotograferen zelf is maar een deel van het proces en al het andere eromheen is minstens zo belangrijk; sfeer in de studio, goed afwerken. Het telt allemaal mee.
Maar heb vooral ook plezier in het fotograferen van modellen. Ik vind dat het een verrijking is voor mijn fotografie. Ik maak voor mijn werk foto's die een ander wil en met modelfotografie kan ik foto's maken die ik zelf voor ogen heb. En het is ontzettend leuk om te doen natuurlijk.