Wil je het maximale uit je foto's halen, dan fotografeer je in het RAW-formaat.
Er is wel een stapje extra nodig om tot je uiteindelijke foto's te komen. Welke stap? Dat leg ik je in dit artikel uit.
Dat wil niet zeggen dat het bestandsformaat JPG kansloos is hoor. De verschillen leg ik je uit en zo zul je zien dat er soms toch nog een goede reden is om voor JPG te kiezen.
De sensor in je camera legt helderheden vast. Als je een sensor van 18MP hebt, dan betekent dat dat er 18 miljoen sensortjes (voor het gemak noem ik ze receptoren, anders hebben we twee keer sensor en dat is verwarrend) op de sensor zitten die helderheden registreren. Je kunt in kleur fotograferen omdat er voor die sensor dan nog eens een filter zit met rode, groene en blauwe raampjes. Dit dus allemaal in hapklare begrijpbare begrippen, ik hoop dat je het snapt.
RAW is niets meer en minder dan de vertaling van die registratie van helderheden. Het is zeg maar de informatie, onbewerkt, zoals die door de sensor wordt geregistreerd.
Wel zit er een klein beetje gegevens aangeplakt van instellingen zoals witbalans. Maar dit zit er bij en wordt niet door de beeldinformatie heen gerekend. Je zult later in een computer nog de vertaalslag moeten maken van de sensorinformatie tot een plaatje.
Een JPG krijgt natuurlijk ook zijn informatie van de sensor. Maar de ingebouwde computer van de camera gaat daar mee aan het rekenen. Naast het instellen van de witbalans heb je misschien ook wel wat aan scherpte of contrast in het menu ingesteld. Deze instellingen worden meegenomen in de conversie van de camera en uiteindelijk beland er dan een JPG bestand op je geheugenkaartje. Dit plaatje is dus door de camera zelf al bewerkt.
Hoofdzakelijk is dat het grote verschil tussen RAW en JPG.
Wacht, er is meer. Natuurlijk meer van die saaie theorie.
De sensoren in de camera werken digitaal. En digitaal bestaat uit enen en nullen. Een positie waar een 1 of 0 staat noemen we een bit. Je kunt ook met meerdere bits werken.
Wanneer je in JPG fotografeert heeft iedere receptor 8 bits om te rekenen. Dat betekent dat ze 8 enen of nullen doorgeven aan de computer achter de beeldsensor.
8 bits is omgerekend 2x2x2x2x2x2x2x2 = 256. Dat betekent dat een receptor 256 verschillende waardes door kan geven. Aangezien er door de sensor alleen helderheden worden gereigstreerd zijn er dus 256 gradaties tussen donker en licht. Het gekleurde filtertje voorkomt dit en als er voor een receptor een rood filtertje zit, dan resulteert het door te geven signaal in 256 gradaties van zwart naar absoluut rood.
Een RAW-bestand word echter met meer bits gemaakt. Alweer een tijdje is dat met 14-bits, oudere cameramodellen werken soms nog met 12 bits. Met 12 bit heb je dus 4096 gradaties tussen donker en licht en met 14 bits zelfs 16384 gradaties. Snap je dat het verloop van licht naar donker in RAW dus veel geleidelijker verloopt dan bij JPG. En hier ligt stiekem eigenlijk DE grote winst voor RAW.
Het levert gewoon een betere beeldkwaliteit op.
Moet je dan altijd in RAW fotograferen?
Nou, daar valt iets over te zeggen.
Je moet het natuurlijk allereerst zelf weten. Ik schiet zelf regelmatig in RAW, maar ik schiet ook nog zeker in JPG.
Fotograferen is leuk om te doen en je weet vooraf eigenlijk nooit waar je mee thuiskomt. Natuurlijk weet je dat wanneer je naar de bossen gaat met de hond en je neemt je camera mee, je de hond waarschijnlijk wel zult fotograferen. Maar misschien kom je wel thuis met de perfecte foto voor bij oma aan de muur. Wil je die foto gaan afdrukken dan wil je natuurlijk met een zo goed mogelijk origineel aan de slag. RAW is dan een betere keus dan JPG.
Omdat je dit van tevoren niet aan voelt komen, fotograferen veel mensen altijd in RAW. Een terechte keuze denk ik.
Maar ik fotografeer veel van mijn sport in JPG. Ik doe dit dan wel in de hoogste resolutie.
Waarom? Omdat er dan a) meer fotos op een geheugenkaart gaan en ik minder momenten hoef te missen omdat ik niet van kaartje hoef te wisselen. En b) er meer foto's in de buffer passen als ik in burst ratel (en dit maakt soms ook het verschil tussen wel een foto hebben en een foto missen.
Deze twee voordelen wegen voor mij soms zwaarder dan de extra beeldkwaliteit die RAW levert. Voor de afwerking van mijn beelden maakt het niet uit, want eventuele klanten vragen niet om fotos van miljoenen pixels (al wel eens met je neus op de krant naar een foto gekeken? Die resoluties liggen erg laag)
Maar wanneer ik bij ons in de sporthal fotografeer, dan is het licht zo erg dat ik gewoon op ISO 12.800 moet werken om fatsoenlijke resultaten te behalen. Dan fotografeer ik weer wel in RAW, want dan wil ik bij de nabewerking zoveel mogelijk ruis wegwerken en dan heb ik die extra beeldinformatie wel nodig. Dus ook voor mij is het een afweging die ik van tevoren maak.
Het bewerken van een foto die in RAW is genomen vergt een kleine extra stap in de bewerking. Een JPG die uit de camera komt, daar kun je zo mee verder in Lightroom of Photoshop. Met een RAW kan dat niet. De RAW is ruwe informatie uit de camera en nog geen afbeelding. Dit zal dus eerst omgezet moeten worden in een afbeelding. Dit doe je met een extra stukje software; de RAW-convertor.
Adobe heeft een eigen RAW-convertor; Adobe Camera RAW. Dit stukje software zit ingebakken bij programma's als Ligthroom en Photoshop. Je hoeft er dus niks extra's voor te doen. Zodra jij in één van die programma's een RAW opent, dan zal de software automatisch de RAW-convertor starten.
Daarnaast kun je nog gebruik maken van de software van de camerafabrikant zelf (die is vaak bij de aanschaf meegeleverd op CD of te downloaden) of er zijn nog fabrikanten zoals
RawTherapee, Scarab Darkroom en UFRaw.
Welke het beste is, is lastig te zeggen. Ze verschillen allemaal met hun manier van werken en ook de resultaten kunnen een beetje anders zijn. Zelf houd ik het bij de software van Adobe.
Nog even een kleine notatie over de RAW-convertor van Adobe. Ze hebben in het verleden een verdomd irritante eigenschap gehad.
Tegenwoordig werken we met Photoshop CC en komt er eigenlijk niet meer een nieuwe versie van Photoshop uit. Eens in de zoveel tijd komt er nog wel een update waarin mondjesmaat nieuwe dingen worden toegevoegd.
Voorheen bracht Adobe nog wel compleet nieuwe versies van Photoshop uit. En zodra de nieuwe versie uitkwam, stopte alle ondersteuning voor oudere versies. Dat was dan met de RAW-convertor ook zo.
Wanneer je bijvoorbeeld werkt met Photoshop CS3, dan wordt die versie niet meer ondersteund door Adobe. Heb je een Canon 50D, dan kan die de RAW-files daarvan nog prima openen. Maar stap je over naar een camera die verschenen is na de introductie van Photoshop CS4, dan heb je met Photoshop CS3 pech. Vanaf het moment dat Adobe een nieuwe versie van Photoshop op de markt gooide, en daarmee ook een nieuwe variant van hun RAW-convertor, dan stopte de ondersteuning van de oudere versie.
Een camera die daarna werd uitgebracht werd dus niet met terugwerkende kracht in de oudere software gestopt. Heb je je 50D dus vervangen door een 5D mk III, dan kun je die RAW-bestanden niet rechtstreeks openen in de software van Photoshop CS3. Je moet het dan converteren naar een DNG of je software updaten.
Maar dit is met de nieuwe CC-versies van Adobe dus verleden tijd.
Voor degene die fotograferen in RAW toch nog te moeilijk vinden; het is echt niet zo. de standaard RAW-convertor die bij Adobe komt met Photoshop is al behoorlijk uitgebreid. Sterker nog, ik denk dat er fotografen zijn die nooit verder komen dan een paar bewerkingen in die convertor en al snel doorgaan naar gewoon Photoshop. In de loop van de tijd heb ik wat verschillende filmpjes gemaakt over CameraRAWvan Adobe en hieronder vind je de eerste film; de introductie in CameraRAW. De complete serie vind je op YouTube; Alle filmpjes van CameraRAW.
Wanneer je dus voor de hoogst mogelijke kwaliteit wil gaan, dan is RAW je antwoord. Het biedt de beste kleurdiepte (gradaties tussen licht en donker per kleur) en qua dynamisch bereik (verschil tussen licht en donker) heeft het vaak meer informatie dan een JPG.
Maar een JPG is een goed alternatief als je, vanwege het kleinere bestandsformaat, op zoek bent naar snelheid. Je kunt door het kleinere formaat meer foto's kwijt op een geheugenkaart en er passen ook meer beelden in je buffer.
Als we de voordelen en nadelen even netjes opsommen
Voordelen RAW
- Meer informatie door hogere bitrate
- Naderhand nog aanpassingen maken zonder dat het origineel wordt aangetast
Nadelen RAW
- Grotere bestanden dus minder fotos op dezelfde geheugenkaart
- Verplicht om in de computer thuis je beelden te converteren tot plaatjes
Voordelen JPG
- Kleiner en dus sneller qua verwerking door camera
- Meer beelden op de geheugenkaart
- Kant en klaar plaatje uit de camera
Nadelen JPG
- Minder beeldinformatie, dus wanneer je tot het maximum wil voor een afdruk ligt het plafond ietsjes lager
